1

"У сне, у апошнiм ранiшнiм сне я стаяў на высокай скале, па той бок свету, трымаў вагi i важыў свет.

О, дужа рана настала мне ранiшняя зара - палкая i раўнiвая! Заўсёды раўнiвая яна да маiх гарачых ранiшнiх сноў.

Вымерны таму, у каго ёсць час; выважаны таму, хто ўмее важыць; дасягальны моцным крылам; адгадны боскiм адгадчыкам - такiм явiўся мне ў сне гэты свет.

Сон мой, адважны марак, напалавiну карабель, напалавiну шквал, маўклiвы, як матылёк, нецярплiвы, як сокал: адкуль узяўся ў яго сёння i час, i цярплiвасць, каб важыць свет!

Мабыць, мудрасць мая нашаптала яму нiшкам - чуйная, пакеплiвая, дзённая мудрасць мая, якая смяецца з усiх бясконцых светаў! Бо яна кажа: "Дзе сiла, там валадарыць i лiк, бо ў яго болей сiлы".

Як упэўнена глядзеў мой сон на гэты концы свет, - без цiкаўнасцi, без шкадавання, без страху, без мальбы:

- быццам выспелы яблык прасiўся ў руку маю, крамяны i залацiсты, з далiкатнай халаднаватай аксамiтнай скуркай - такiм здаўся мне свет:

- быццам кiвала мне дрэва з раскiдзiстымi галiнамi, моцнае воляй, сагнутае дзеля апоры i адпачынку нагам стомленых дарожнiкаў: такiм здаўся мне са скалы гэты свет;

- быццам пяшчотныя рукi неслi мне насустрач скрынку, адчыненую захапленню сарамяжлiвых шанавальных вачэй - такiм гэты свет здаўся мне сёння;

- не так загадкай, каб адпудзiць чалавечую любоў; не так разгадкай, каб прыспаць чалавечую мудрасць, - па-чалавечы добрым здаўся мне сёння свет, пра якi так многа лiхасловяць!

Якi ўдзячны я свайму ранiшняму сну за тое, што сёння на золку ўзважыў я свет! Па-чалавечы добрым прыйшоў да мяне сон, суцешнiк сэрцаў!

I ўдзень я зраблю, як ён, i навучуся ў яго ўсяго найлепшага: цяпер я хачу пакласцi на шалi з усiх лiхаў тры сама лiхiя i па-чалавечы правiльна iх узважыць.

Хто вучыў дабраслаўляць, той вучыў i выклiнаць: якiя ж на свеце ёсць тры найсама клятыя рэчы? Iх я i хачу пакласцi на шалi.

Пахацiнства, уладалюбства, сябелюбства - гэтыя тры да сёння выклiналiся найбольш i найбольш iх аплявузгалi; i вось гэтыя тры пахiбы сёння я хачу па-чалавечы добра ўзважыць.

Давай! Тут мая скала, там - мора: яно падкочваецца мне пад ногi, калматае, лашчыцца - вернае, старое страшыдла, спагадлiвы сабака, якога я люблю.

Давай! Тут я трымаю вагi, над бурным морам, i выбiраю сведку, каб ён глядзеў, - выбiраю цябе, любае маё самотнае дрэва, што шырока раскiнула голле, пахучае, водарнае!

Па якiм мосце iдзе сённяшняе ў будучыню? Па чыёй волi высокае хiлiцца да нiзкага? I што загадвае вышэйшаму расцi вышэй i вышэй?

Цяпер шалi ў раўнавазе i ў нерухомасцi: тры цяжкiя пытаннi кiнуў я на адну шалю, тры цяжкiя адказы трымае другая.